MÙA HÈ và HƯƠNG SẤU HÀ NỘI

Hà Nội của tôi quá thân quen mà vẫn lạ ở thời khắc chuyển mùa, chỉ có thể trôi trên phố để cảm nhận cung bậc của trời, gió, của sắc hoa. Ngắm vòm lá sấu xanh non mướt, tràn trề sức sống trên thân cây xù xì, tôi ngỡ ngàng đến kinh ngạc! Không tin vào mắt mình, tôi đi dọc đường Phan Đình Phùng.

Vẫn màu xanh non tinh khôi ấy đang tưng bừng vũ khúc lá. Nghe trong gió hè mơn man, vị chua dịu mát thanh thanh của sấu non ẩn trong ngàn lá cười với nắng hạ.

Hà Nội của tôi quá thân quen mà vẫn mới lạ ở những thời khắc chuyển mùa rất Hà Nội, chỉ có thể trôi trên phố để cảm nhận cung bậc của trời, của gió, của sắc lá hoa trong khúc xạ  bảy màu nắng hạ và thầm hát trong lòng.

Những cụ sấu lụ khụ, khoác mấy lớp vỏ xù xì, tróc loang từng mảng trên thân cây, quanh năm chỉ một màu xanh thẫm, như vệ binh gác trên đường Trần Hưng Đạo và Phan Đình Phùng. Vậy mà chỉ sau mấy trận mưa hạ, các cụ hồi xuân, tươi tắn, nõn nà.

Những ngọn sấu nối nhau, xum xuê che rợp hai bên hè phố, có cảm giác đôi dòng sông xanh xuôi chảy trên không trung suốt từ đầu phố giáp sông Hồng đến cuối phố giáp cửa Ga, thành bức tranh tĩnh vật diệu kỳ của thiên nhiên, có lẽ  không cây cọ nào có thể tái hiện được cái sắc xanh sống động ấy trong  thời khắc cuối chiều hè có vị gió mang hơi thở của lá sấu xanh trên trời, lá sấu vàng dưới hè, quyện cái lạnh se se lạ lùng đến thế!

Quả Sấu xanh ngon.

Tháng 5, thời tiết Hà Nội biến tấu đỏng đảnh lạ lùng.! Hôm trước, gió Tây quạt rát mặt, hôm sau, gió lành lạnh như cuối xuân, sang tháng 6 đã có sấu non. Các bà, các chị nóng lòng chờ sấu đầu mùa đánh nước rau muống luộc, mà nhất định phải là rau xơ mới thả dưới ao hồ, nước luộc trong veo, vị sấu chua dôn dốt, hoà với vị nước rau man mát, chan cơm ăn với cà pháo Hoàng Mai giòn tan,  mới thật là “đặc sản Hà Nội”.

Lại nhớ mấy hôm ở xứ sở hoa ban,những búp hoa của các noọng thon thả rót rượu lá, cơm nếp nương nhuộm lá rừng tím lịm, dẻo thơm, say hương rừng- noọng xinh tươi trong bộ áo cóm cúc bạc lưng ong... vậy rồi chỉ đến bữa thứ ba ngốt ngát rượu,  hai chị em tôi đã thốt lên “giá mà trưa nay có nước canh rau muống luộc dầm sấu nhỉ! có thêm món sấu non ngâm nước mắm càng tuyệt”.

Sấu ngâm nước mắm.

Có lẽ, sấu non ngâm nước mắm ngon cũng nên xếp là nét riêng trong văn hoá ẩm thực của Hà Nội chăng? Quả sấu chỉ nhỉnh như đầu ngón tay trỏ, rửa qua nước nóng già, để cho ráo nước, bỏ vào lọ thuỷ tinh ngâm cho đến khi sấu héo đi mới được mang ra ăn.

Vị sấu ngấm vị mắm, ngon-giòn -đậm đà, chao ôi là ngon. Hè nóng nực, có cơm dẻo thơm ăn với sấu ngâm mắm thay cà pháo Hoàng Mai, với đậu phụ Mơ mềm mà bùi, rán vừa độ lửa,có lẽ ngưòi gảnh ăn cũng thơm miệng làm hai lưng ngon lành. Thời buổi cơm Tây, cơm Tàu, thức gì cũng sẵn, vẫn là để tiếp khách, các bà nội trợ khéo tay, không ít người thích nấu theo khẩu vị cơm ta với sản vật Hà Nội, giản dị mà tinh tế, chiều chồng.

Trước mắt tôi, chiều tím đang dâng trong ráng hoàng hôn… Trong muôn âm thanh ồn ã của phố phường, tôi vẫn nhận ra tiếng xào xạc của lá sấu rụng trải thảm vàng sậm quanh gốc cây  toả hương dìu dịu thanh thanh. Hít căng lồng ngực hương sấu, ước mình bé như thuở trèo me trèo sấu xưa... để khóc, cười, hồn nhiên cùng trang giấy học trò. Và cảm nhận sâu sắc hơn  hương sắc Hà Nội phố  trong đời cây- hương cây, từ khi nhà thơ Chính Hữu viết mái buồn nghe sấu rụng thế đến nay, đã bao sự đổi thay mà cây vẫn xanh trên phố cũ...